WAT BETEKENT ASSERTIEF?
ASSERTIEF COMMUNICEREN EN HANDELEN
Er is al veel geschreven over wat assertief zijn betekent en wat je kunt doen om assertiever te communiceren en op te treden. Het is blijkbaar een onderwerp dat bij veel mensen een belangrijke rol speelt. Assertief optreden of communiceren kun je vanuit verschillende hoeken bekijken en benaderen, vanuit je karakter en houding, zelfvertrouwen en zekerheid, planning en structuur, introversie-extraversie, communicatieve vaardigheden. Het is bovendien heel persoonlijk heb ik gemerkt in onze trainingen, de meesten herkennen onderstaande punten allemaal wel maar het is steeds een bepaald setje wat juist voor hen geldt en dat maakt dat een persoonlijke benadering vaak de beste resultaten geeft. Een standaard cursus assertiviteit dekt dus niet de lading. Laten we de verschillende aspecten die bij assertief gedrag horen eens bekijken:
Je assertief gedragen
Assertief zijn betekent dat je opkomt voor je eigen belangen maar rekening houdt met de belangen van de ander en deze ook begrijpt en dit op een tactische manier overbrengt en dus rekening houdt met het type persoon. Als je geen rekening houdt met de belangen van je collega, je klant, je partner, je kind, je buurman dan kun je als agressief bestempeld worden. Je wilt alleen jouw zin doordrukken en dan lok je misschien agressiviteit uit bij de ander of mensen gaan je mijden en dan lok je sub-assertiviteit uit. Deze drie vormen van gedrag vindt je op de assertiviteits-as: agressief gedrag aan de ene kant en sub-assertief gedrag aan de andere kant en assertief gedrag als gulden middenweg.
Assertieve uitingen zijn
-
Voor jezelf spreken: ik vind, ik denk, ik wil graag, ik voel en niet wat een ander wil horen maar gewoon je eigen mening, standpunt, idee, gedachten en gevoelens durven uitspreken.
-
Je emoties durven uiten zoals enthousiasme, boosheid, verdriet en angst.
-
Verzoeken van anderen durven weigeren.
-
Waardering uiten door complimenten te geven maar ze ook zonder excuus ontvangen
Je agressief gedragen
Je dominant opstellen, weinig respect hebben voor andermans mening, slecht luisteren, zelfs schreeuwen of je beschuldigend uitlaten zijn allemaal uitingen van agressief gedrag. Ook dit gedrag kan voordelen hebben op de korte termijn, doordat mensen conflicten met jou vermijden en gewoon doen wat je zegt. Overreageren door middel van verbaal geweld wordt ten onrechte wel eens als assertief gezien maar is dit zeker niet. Agressief gedrag kan functioneel zijn als iemand iets van je wilt stelen en je wilt dit voorkomen maar ook als je doortastend moet optreden in een noodsituatie. Maar op de werkvloer in normale werksituaties wordt het vaak als uiting van machteloosheid gezien waardoor je omgeving je niet meer serieus neemt.
Agressieve uitingen zijn
-
Anderen overheersen
-
Anderen negeren
-
Slecht luisteren
-
De stem verheffen of zelfs schreeuwen
-
Overdreven veel kritiek op anderen geven en deze kritiek blijven herhalen
Je sub-assertief gedragen
Als je gemakkelijk over je heen laat lopen, moeite hebt om je grenzen aan te geven, je onvoldoende laat weten wat er bij jou speelt. Dit lijkt vaak makkelijk voor alle betrokkenen want je bent zo meegaand, zo vriendelijk, collegiaal en flexibel. Jij vermijdt echter conflicten omdat je niemand wilt kwetsen en de harmonie wilt bewaren maar het hoeft helemaal geen conflict te worden en eigenlijk vermijdt je dus ook een goed, eerlijk en constructief gesprek. De mensen in je omgeving (je collega’s) krijgen hun zin en jij doet dingen waar je het soms eigenlijk niet mee eens bent wat weer in wrok en frustratie resulteert. Als sub-assertieve persoon neem je bijvoorbeeld werk van anderen over terwijl je het al druk genoeg hebt en loop je niemand in de weg.
Sub-assertiviteit werkt echter alleen op de korte termijn, op de lange termijn leidt het vaak tot problemen. Je krijgt je werk niet af, je maakt teveel fouten omdat je te snel moet werken of omdat je precies doet wat je gezegd wordt ook als een opdracht verkeerd of onduidelijk geformuleerd is, je meldt problemen vaak pas als het te laat is. Je geeft belangrijke signalen dus niet op tijd aan.
Sub-assertiviteit kan verder leiden tot het opbouwen van onderhuidse spanning, wat allerlei klachten of zelfs overspannenheid tot gevolg kan hebben. Soms zie je de sub-assertieve persoon ineens in woede uitbarsten (de bekende druppel) en reageert deze juist op een agressieve manier en komt alles er ineens uit als ‘jullie houden ook nooit rekening met mij!’, ‘ik ben het helemaal zat, bekijk het maar!’. Om dan achteraf met het schaamrood op de kaken excuus aan te bieden voor de woede uitbarsting want dat was niet netjes.
Uitingen van sub-assertief gedrag:
-
Zich stilhouden
-
Snel toegeven
-
Geen kritiek durven te geven
-
Moeilijk complimenten ontvangen
-
Onenigheid vermijden
Geen van deze uitingen van gedrag zijn goed of slecht in zichzelf maar zijn context afhankelijk. Als je baas woedend binnenkomt stormen omdat een klant een klacht heeft wat grote financiële gevolgen heeft dan is een sub assertieve houding op dat moment wellicht verstandig om op een later moment hierop terug te komen. Het hangt helemaal af van de situatie en hoe jij deze inschat.
ASSERTIVITEIT EN GEBREK AAN ZELFVERTROUWEN
Een cursus assertiviteit kan op verschillende niveaus directheid, overtuigingskracht of assertiviteit versterken. Heb je het gevoel dat je een gebrek aan zelfvertrouwen hebt? Loop je rond met een negatief zelfbeeld? Dan is het verstandig om eerst je zelfbeeld en gebrek aan zelfvertrouwen aan te pakken. De ‘Cursus Zelfvertrouwen‘ helpt je te onderzoeken waar jouw negatieve zelfbeeld vandaan komt. Wellicht ben je gepest op school. Was het thuis moeilijk om op te groeien omdat er weinig geld was. Wellicht waren er andere problemen waardoor je het mikpunt werd, je twijfelde of je gewenst was, je terugtrok in je eigen wereld. Je leert negatieve overtuigingen om te zetten naar positieve overtuigingen die je zelfbeeld juist versterken waardoor je aandacht minder op jezelf komt te liggen en meer naar de ander kan uitgaan. Je krijgt meer zelfrespect en zelfvertrouwen waardoor je de volgende stap kunt zetten naar meer opkomen voor jezelf en jezelf meer laten zien en horen.
“Effectief communiceren met een ander is belangrijk…
…effectief communiceren met jezelf is essentieel.”
Herken jij je in een of meer van deze vragen?
-
Kom je niet altijd op voor jezelf?
-
Heb je moeite met dominante personen?
-
Is Nee zeggen voor jou lastig?
-
Vind je het moeilijk om voor jouw mening op te komen?
-
Gaat het uitspreken in een groep soms lastig ?
-
Gaan anderen er soms met jouw ideeën vandoor?
-
Laat je het er bij zitten als je weerstand van anderen krijgt?
-
Wil je soms te graag aardig gevonden worden?
-
Doe je soms dingen tegen je gevoel in?